Wat is ontbossing?
Ontbossing is het opzettelijk kappen van bebost gebied om ruimte te maken voor landbouw, veeteelt en plantages, en om hout te kappen en te verwerken voor brandstof, productie en bouwmaterialen. Tegenwoordig vindt ontbossing vooral plaats in regenwouden, met name in tropische gebieden zoals het amazonegebied
Tropische ontbossing is verantwoordelijk voor ongeveer 20% van de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen (BKG) wereldwijd. Het verminderen van ontbossing biedt dan ook een uitgelezen kans om de uitstoot van broeikasgassen substantieel te verlagen en klimaatverandering tegen te gaan.
Gevolgen van ontbossing
Omdat bossen zeer effectief zijn in het vastleggen van koolstof door CO₂ uit de atmosfeer te absorberen en door fotosynthese om te zetten in biomassa, zorgt ontbossing voor een enorme hoeveelheid koolstof die weer in de atmosfeer terechtkomt. Dit vermindert niet alleen de effectiviteit van koolstofputten (reservoirs die koolstof absorberen en opslaan), maar verandert ze ook in een koolstofbron, die meer koolstof vrijgeeft dan opslaat.
Ontbossing heeft ook grote gevolgen voor de watercyclus. Doordat de bomen niet langer in staat zijn om de luchtvochtigheid en het vochtgehalte in de bodem te reguleren, leidt dit tot meer erosie en overstromingen. Bovendien leven de meeste dier- en plantensoorten op aarde in bossen; zonder bossen zullen biodiverse leefgebieden blijven afnemen en zullen meer soorten uitsterven.
 |
Oorzaken van ontbossing
De belangrijkste oorzaken van ontbossing zijn:
- Goederenproductie of -winning: Permanente omzetting van bossen in landbouwgrond, mijnbouw en olie- en gaswinning.
- Natuurbranden: Door klimaatverandering worden natuurbranden steeds ernstiger, waardoor bossen moeilijker herstellen.
- Zwerflandbouw: Het tijdelijk kappen of verbranden van land voor de korte termijnteelt van gewassen.
- Verstedelijking
- Bosbouw: Hoewel bosbouw een belangrijke drijvende kracht achter ontbossing is, zijn er recent certificeringsmechanismen ontwikkeld om ervoor te zorgen dat de oogst en hergroei van bomen op lange termijn duurzaam is en sociale en ecologische voordelen biedt.
Het meten van ontbossing
Voordat we oplossingen kunnen bieden, is het belangrijk om de uitstoot gerelateerd aan ontbossing nauwkeurig te meten. Tijdens COP28 heeft de EU waarnemingsposten voor ontbossing en aantasting van bossen opgezet, om bossen en de productie van goederen te kunnen monitoren. Er bestaan al technologieën en methoden die wereldwijd kunnen worden toegepast, maar politieke en financiële barrières blijven een uitdaging.
Er zijn twee type metingen nodig om de uitstoot van broeikasgassen door ontbossing in te schatten: veranderingen in de bebossing en de koolstofvoorraad. Bebossing verwijst naar het aantal bomen dat fysiek land bedekt, gemeten in hectares, terwijl de koolstofvoorraad de hoeveelheid koolstof in een gebied meet, uitgedrukt in ton koolstof per hectare.
Ontbossing tegengaan: oplossingen
De vrijwillige CO2-markt is een effectief systeem voor bedrijven om fondsen te genereren voor klimaatprojecten. Dit is vooral nuttig om levende bossen winstgevender te maken dan ontboste of aangetaste gebieden. Behoud en herstel moeten ingezet worden tegen industrieën en activiteiten die ontbossing veroorzaken. Dit is waar momenteel de meeste subsidies heen gaan.
De EU-regelgeving voor ontbossingsvrije producten, die op de laatste dag van 2024 van kracht wordt, zal ervoor zorgen dat aanbieders en handelaren alleen producten (hout, palmolie, enz.) op de EU-markt mogen verkopen die niet afkomstig zijn van recent ontbost land of bijdragen aan aantasting van bossen.
Met de groeiende wereldwijde houtconsumptie zijn bosbeheerprojecten nodig voor herbebossing, behoud en bescherming. De VN heeft het REDD+ mechanisme ontwikkeld om lokale gemeenschappen te betrekken bij bosbehoud. Door deze beschermingsinspanningen kunnen gecertificeerde emissiereducties (VERs) worden gegenereerd en verkocht, wat inkomsten oplevert die vervolgens worden geïnvesteerd in lange termijn bosbeheermechanismen en -bescherming. Dit zorgt, door middel van op natuur gebaseerde oplossingen, voor sociale voordelen voor lokale gemeenschappen én helpt een van de grootste koolstofputten ter wereld te behouden.
Meer weten over klimaatprojecten en hoe ClimatePartner je kan helpen een bijdrage te leveren?