Omslagpunten

Omslagpunten zijn de momenten waarop een kleine verandering kan leiden tot een plotseling, significant en vaak onomkeerbaar effect op een klimaatsysteem. Het herkennen en begrijpen van omslagpunten is cruciaal voor effectieve klimaatmaatregelen en beleidsvorming.

Wat zijn omslagpunten?

Wanneer een klimaatsysteem van de ene situatie naar de andere verandert, kan dit ingrijpende en soms drastische gevolgen hebben. Dit gebeurt met drempelgedrag, wat betekent dat zodra een klimaatsysteem een bepaalde temperatuurgrens overschrijdt, het in een nieuwe staat terechtkomt. Na het bereiken van een omslagpunt kan het proces zichzelf versterken zonder dat er veel kracht van buitenaf nodig is.

Voorbeeld van omslagpunten

Het omslagpunt van het Amazone regenwoud, genaamd Amazone dieback, zal bijvoorbeeld optreden wanneer ontbossing het evenwicht tussen regenval en vegetatie verstoort. Naarmate er meer bos wordt ontbost en aangetast, vermindert het vermogen om CO2 te absorberen door fotosynthese. Hierdoor verandert het Amazonegebied van een koolstofput (die meer koolstof absorbeert dan afgeeft) in zijn tegenovergestelde functie, een koolstofbron, waardoor het CO2-niveau in de atmosfeer verder toeneemt en de klimaatverandering verergert.

De terugval in het Amazonegebied is het gevolg van een complexe wisselwerking tussen ontbossing, lokale en regionale klimaatveranderingen, bosbranden en wereldwijde klimaatinteracties. Als de ontbossing een bepaalde drempel bereikt, kan dit een terugkoppelingseffect teweegbrengen van grootschalige afsterfte door vaker voorkomende en intensere branden die het regenwoud in een onomkeerbare, Savannah-achtige milieutoestand doen belanden met drastische wereldwijde gevolgen.

Belang van wereldwijde omslagpunten

Omslagpunten helpen ons om punten te herkennen waarop geen terugkeer mogelijk is en beter te begrijpen hoe klimaateffecten zich in de loop van de tijd uitbreiden en versnellen. Als een omslagpunt eenmaal is gepasseerd, zijn de veranderingen vaak onomkeerbaar tijdens ons leven en kunnen ze leiden tot kettingreacties, waarbij één verandering leidt tot een reeks andere drastische veranderingen.

Transformatieve veranderingen door georganiseerde acties moeten worden bereikt door positieve omslagpuntkansen die negatieve omslagpuntdreigingen verzachten. Dit omvat inspanningen voor het koolstofvrij maken van de economie, met als doel netto nul emissies in 2050 volgens de Overeenkomst van Parijs.

Een ander voorbeeld is het verminderen van de impact van de achteruitgang van het milieu door het ondersteunen van bebossing en bosbeheer klimaatprojecten in kwetsbare gebieden waar omslagpunten dreigen. Dit omvat op de natuur gebaseerde oplossingen die zich richten op zowel maatschappelijke als milieufactoren met behulp van wetenschappelijk onderbouwde methoden.

Leer meer over op de natuur gebaseerde oplossingen en netto nul-strategieën met ClimatePartner Academy.

Registreer je nu!