Wat is CO2-compensatie of carbon offsetting?
Definitie CO2-compensatie of carbon offsetting
CO2-compensatie, ook wel carbon offsetting genoemd, verwijst naar bedrijven of individuen die de door hen veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen compenseren door investeringen te doen die de wereldwijde uitstoot verminderen, bijvoorbeeld door klimaatprojecten te financieren. Klimaatprojecten verminderen, vermijden of verwijderen aantoonbaar de uitstoot van broeikasgassen uit de atmosfeer, bijvoorbeeld door herbebossing of hernieuwbare energie.
Voor het klimaat is het irrelevant waar de uitstoot wordt gegenereerd of vermeden. CO2-compensatie stelt bedrijven of individuen daarom in staat om hun broeikasgasemissies te compenseren door klimaatprojecten te financieren - ongeacht de locatie van het project.
Hoe werkt CO2-compensatie?
De basis van CO2-compensatie is het berekenen van de CO2-voetafdruk. Hierbij wordt de hoeveelheid CO2-uitstoot berekend die wordt veroorzaakt door een bedrijf, individu, activiteit of product. Uitstoot die niet kan worden vermeden door directe reductiemaatregelen, kan worden gecompenseerd door geschikte externe maatregelen, zoals het financieren van klimaatprojecten.
In principe kunnen alle bedrijven hun broeikasgasemissies compenseren. Voor sommige sectoren en bedrijven is compensatie echter verplicht. De verplichte markt (compliance market) is een belangrijk mechanisme voor de uitvoering van klimaatbeleid en wordt over het algemeen gereguleerd door overheden.
Aan de andere kant is er de vrijwillige CO2-markt, ook bekend als de Voluntary Carbon Market (VCM). Hier vindt CO2-compensatie plaats door de aankoop van Verified Emission Reductions (VER's), ook wel carbon credits of CO2-certificaten genoemd, die worden uitgegeven door klimaatprojecten. Een VER komt overeen met een ton CO2 of CO2e die is verminderd, verwijderd uit de atmosfeer of vermeden door een klimaatproject. De VER wordt opgenomen in een openbaar register en beheerd door een van de verschillende internationale standaarden, zoals de Gold Standard. Zodra de VER is gebruikt moet hij worden afgeboekt en dit moet worden geregistreerd in een register. Dit zorgt ervoor dat elke VER maar één keer wordt gebruikt en dat er geen dubbeltellingen zijn.
CO2-compensatie voor bedrijven
Organisaties zijn de belangrijkste doelgroep voor de vrijwillige CO2-markt. Het CBS heeft berekend dat alleen al in Nederland bedrijven 172 miljoen ton CO2 uitstootten in 2021, ruim vijf keer zoveel als huishoudens (34 miljoen ton)1. Daarom is de verantwoordelijkheid van bedrijven om klimaatactie te ondernemen bijzonder groot. Bedrijven kunnen VER's kopen en de CO2-voetafdruk van het hele bedrijf of van afzonderlijke producten compenseren. Zoals aanbevolen door het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake Klimaatverandering (UNFCCC) moeten emissies die overblijven nadat reductiemaatregelen zijn geïmplementeerd, worden gecompenseerd. De basisregel voor CO2-compensatie door bedrijven is: vermijd en verminder eerst de uitstoot en financier dan klimaatprojecten om te compenseren wat onverminderd blijft.
Hoeveel kosten carbon credits?
Er zijn verschillende prijzen voor het compenseren van een ton CO2 op de vrijwillige CO2-markt. De prijs hangt af van het type project, de technologie en de omvang van het klimaatproject. De locatie van het project speelt ook een belangrijke rol: VER's van projecten in landen met een minder ontwikkelde economie worden over het algemeen tegen een lagere prijs verkocht vanwege de lagere projectkosten. Tegelijkertijd zijn het juist deze landen die het dringendst financiële steun nodig hebben. Daarnaast hebben vraag en aanbod en de timing van het genereren van de VER ook invloed op de prijs.
Wat zijn de huidige trends in CO2-compensatie?
De aanpak van het compenseren van emissies en de basis voor het berekenen van de hoeveelheid VER's die gekocht moeten worden, heeft de afgelopen jaren steeds meer kritiek te verduren gekregen. Tegelijkertijd ondergaat de vrijwillige CO2-markt een periode van radicale verandering. De topprioriteit voor bedrijven moet altijd zijn om er alles aan te doen om de uitstoot te verminderen en milieuvervuiling te voorkomen. Het is echter bijna onmogelijk voor bedrijven om hun uitstoot tot nul te reduceren. De financiering van klimaatprojecten is daarom een centraal onderdeel van een alomvattende klimaatstrategie.
In deze context is het concept van bijdrageclaims ontstaan. Bijdrageclaims richten zich op het belang van het financieren van klimaatprojecten om de wereldwijde uitstoot te verminderen, in plaats van op het compenseren van de CO2-voetafdruk van een bedrijf. Door af te stappen van de directe correlatie tussen de CO2-voetafdruk en het aantal carbon credits, kunnen klimaatprojecten al in de ontwikkelingsfase worden ondersteund en kunnen nieuwe en innovatieve technologieën worden gestimuleerd. Deze benadering verlegt de focus naar de toegevoegde sociale waarde van de inzet van een bedrijf voor klimaatactie.
Wil je meer weten over Net Zero of op wetenschap gebaseerde doelen? Bezoek de ClimatePartner Academy.